مننژیوم کانوکسیتی یکی از شایع ترین تومورهای اولیه مغزی است که از سلول‌های مننژ، یعنی لایه‌های محافظ مغز و نخاع، منشا می‌گیرد. این نوع مننژیوم در سطح خارجی مغز (کانوکسیتی) رشد می‌کند و بسته به اندازه و محل آن، می‌تواند علائم مختلفی از جمله سردرد، تشنج، ضعف عضلانی و تغییرات شناختی ایجاد کند. اگرچه اغلب موارد این تومور خوش‌خیم هستند، اما رشد آن احتمال دارد به ساختارهای مجاور فشار وارد کند و نیاز به مداخله درمانی داشته باشد. آگاهی از علائم و روش‌های درمانی این بیماری به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر آن کمک خواهد کرد.
علائم مننژیوم کانوکسیتی
علائم مننژیوم کانوکسیتی بسته به اندازه و محل رشد تومور می‌تواند متفاوت باشد. برخی از بیماران ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باشند، اما با بزرگ شدن تومور، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- سردرد مداوم: به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه‌ای، معمولاً در صبح‌ها شدیدتر است.
- تشنج: یکی از شایع‌ترین علائم در تومورهای نزدیک به قشر مغز.
- ضعف یا بی‌حسی در اندام‌ها: بسته به محل تومور، ممکن است یک طرف بدن تحت تأثیر قرار گیرد.
- اختلالات بینایی: مانند تاری دید یا دوبینی، در صورت درگیری مسیرهای بینایی.
- تغییرات شناختی و رفتاری: شامل کاهش تمرکز، از دست دادن حافظه یا تغییر در شخصیت.
- مشکلات تعادلی و هماهنگی حرکتی: در صورت تأثیر بر لوب‌های حرکتی مغز.
- حالت تهوع و استفراغ: در مواردی که فشار داخل جمجمه‌ای افزایش یابد.
علائم تومور مغزی
دلایل ایجاد منننژیوم کانوکسیتی
دلایل ایجاد مننژیوم کانوکسیتی به طور دقیق مشخص نیست، اما برخی از عوامل ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. این تومور از سلول‌های مننژ، یعنی لایه‌های پوشاننده مغز و نخاع، منشأ می‌گیرد و رشد آهسته‌ای دارد. مهمترین عوامل مرتبط با ایجاد مننژیوم کانوکسیتی عبارت‌اند از:
- جهش‌های ژنتیکی: تغییرات در برخی ژن‌ها، مانند ژن NF2 (نوروفیبروماتوز نوع ۲)، می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌های مننژ شود.
- قرارگیری در معرض پرتوهای یونیزان: افرادی که در گذشته تحت پرتودرمانی سر و گردن قرار گرفته‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مننژیوم هستند.
- عوامل هورمونی: تأثیر هورمون‌های استروژنی ممکن است توضیح دهد که چرا این تومور در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود و در دوران بارداری یا یائسگی رشد آن افزایش می‌یابد.
- سن و جنسیت: مننژیوم بیشتر در زنان و افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.
- سابقه خانوادگی: در برخی موارد، وجود سابقه مننژیوم در اعضای خانواده ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد.
تشخیص مننژیوم کانوکسیتی چگونه است؟
تشخیص مننژیوم کانوکسیتی معمولاً بر اساس بررسی علائم بالینی و تصویربرداری‌های پزشکی انجام می‌شود. پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال بیمار و انجام معاینه عصبی، وجود علائمی مانند سردرد مداوم، تشنج یا ضعف اندام‌ها را بررسی می‌کند. سپس برای تأیید تشخیص، تصویربرداری مغزی با MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) که دقت بالایی در نشان دادن تومورهای مغزی دارد، انجام می‌شود. در برخی موارد، سی تی اسکن نیز برای ارزیابی جزئیات ساختاری استخوان جمجمه و میزان کلسیفیکاسیون تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی اوقات، آنژیوگرافی مغزی برای بررسی خون‌رسانی تومور و تعیین بهترین روش جراحی به کار می‌رود. در مواردی که تشخیص قطعی نیاز باشد، نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام می‌شود. تشخیص سریع و دقیق این تومور نقش مهمی در تعیین روش درمان و مدیریت بیماری دارد.
با لمس کردن گزینه زیر، به شماره دریافت نوبت متصل می‌شوید. برای اخذ نوبت از دکتر مسعود شیروانی از این طریق اقدام نمایید.
روش های درمان مننژیوم کانوکسیتی
در مواردی که مننژیوم کانوکسیتی کوچک، بدون علائم و رشد آهسته باشد، احتمال وجود دارد که بهترین متخصص مغز و اعصاب به جای درمان فوری، پایش منظم با MRI یا سی تی اسکن را توصیه کند. این روش برای بیماران مسن یا کسانی که جراحی پرخطر است، مناسب است. در صورتی که تومور رشد کند یا علائم ایجاد شود، گزینه‌های درمانی دیگر بررسی خواهند شد.
جراحی (Surgery)
جراحی روش اصلی و مؤثرترین راه درمان مننژیوم کانوکسیتی است. در این روش، جراح مغز و اعصاب تومور را از بافت‌های اطراف جدا کرده و برمی‌دارد. اگر تومور در ناحیه‌ای باشد که به ساختارهای مهم مغزی فشار وارد کند، ممکن است برداشت کامل تومور امکان‌پذیر نباشد و بخشی از آن باقی بماند. در این صورت، درمان‌های تکمیلی مانند پرتودرمانی انجام می‌شود. جراحی در صورتی که تومور باعث علائم جدی مانند ضعف عضلانی، تشنج یا اختلالات شناختی شود، توصیه می‌شود.
پرتودرمانی (Radiotherapy)
پرتودرمانی برای بیمارانی که امکان جراحی ندارند یا پس از جراحی بخشی از تومور باقی مانده است، استفاده می‌شود. در این روش، از اشعه با دوز بالا برای از بین بردن یا کوچک کردن سلول‌های توموری استفاده می‌شود. تکنیک‌هایی مانند رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) یا پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) می‌توانند برای هدف‌گیری دقیق‌تر تومور و کاهش آسیب به بافت‌های سالم مغز به کار روند.
درمان دارویی (Medication Therapy)
اگرچه هیچ داروی خاصی برای درمان مننژیوم تأیید نشده است، اما در برخی موارد، داروهای مهارکننده رشد تومور مانند مهارکننده‌های گیرنده فاکتور رشد یا داروهای ضدالتهابی ممکن است در کنترل رشد تومور مؤثر باشند. همچنین، بیمارانی که دچار تشنج یا افزایش فشار داخل جمجمه‌ای هستند، ممکن است نیاز به داروهای ضدتشنج یا کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و کنترل علائم داشته باشند.
ترکیب روش‌های درمانی
در برخی موارد، پزشک ممکن است ترکیبی از روش‌های درمانی را توصیه کند. به عنوان مثال، بیمار ممکن است ابتدا تحت جراحی قرار گیرد و سپس برای از بین بردن بقایای تومور، پرتودرمانی دریافت کند. همچنین، بیمارانی که امکان جراحی ندارند، ممکن است با ترکیب پرتو درمانی و دارو درمانی مدیریت شوند.
مننژیوم کانوکسیتی سرطانی است؟
مننژیوم کانوکسیتی یک تومور خوش خیم است و به‌ندرت سرطانی می‌شود. این تومور از سلول‌های مننژ، لایه‌های محافظ مغز و نخاع، منشأ می‌گیرد و به طور معمول گسترش نمی‌یابد یا به بافت های دیگر بدن حمله نمی‌کند. با این حال، در برخی از موارد نادر، ممکن است مننژیوم به شکل بدخیم درآید و به رشد سریع یا تهاجمی تبدیل شود. این نوع تومورهای بدخیم که به آن‌ها مننژیوم‌های آناپلاستیک گفته می‌شود، بسیار نادر هستند و نیاز به درمان‌های خاصی دارند. به طور کلی، بیشتر موارد مننژیوم کانوکسیتی به خوبی درمان می‌شوند و نگرانی زیادی در مورد سرطانی بودن آن‌ها وجود ندارد.
✅✅ بیشتر بخوانید: آندوسکوپی مغز
مننژیوم کانوکسیتی بر باروری تأثیر می‌گذارد؟
مننژیوم کانوکسیتی به‌طور معمول بر باروری تأثیر نمی‌گذارد، مگر اینکه تومور در ناحیه‌ای از مغز قرار گیرد که به عملکرد غدد هیپوفیز یا هورمون‌های باروری مرتبط است. این تومورها بیشتر در سطح خارجی مغز رشد می‌کنند و به طور معمول با سیستم تولید مثل ارتباط ندارند. با این حال، اگر تومور به سیستم عصبی مرکزی فشار بیاورد یا نیاز به درمان‌های خاصی داشته باشد، ممکن است در برخی موارد بر هورمون‌ها و تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد.
مننژیوم کانوکسیتی باعث مرگ می‌شود؟
مننژیوم کانوکسیتی درواقع توموری خوش خیم است و در بیشتر موارد باعث مرگ نمی‌شود. این تومور اغلب رشد آهسته‌ای دارد و در صورتی که به‌موقع تشخیص داده شده و درمان شود، بیمار می‌تواند زندگی عادی داشته باشد. با این حال، در صورتی که مننژیوم بزرگ شود و به ساختارهای حیاتی مغز یا نخاع فشار وارد کند، ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند که در صورت عدم درمان، می‌تواند به عوارض شدیدتری مانند آسیب به عملکردهای حیاتی مغز و در موارد نادر، مرگ منجر شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض شدید و تهدیدکننده زندگی دارد.