جراحی تومور نخاعی یکی از پیچیده ترین و حساس ترین اقدامات پزشکی است که با هدف برداشتن تومورهای نخاعی و کاهش فشار بر نخاع انجام می‌شود. این نوع جراحی نه تنها برای حفظ عملکرد سیستم عصبی و پیشگیری از آسیب‌های دائمی ضروری است، بلکه به بهبود بیمار نیز کمک می‌کند. موفقیت در جراحی تومور نخاعی به عواملی مانند نوع تومور، محل قرارگیری آن و مهارت تیم جراحی بستگی دارد.
جراحی تومور نخاعی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
جراحی تومور نخاعی یک عمل جراحی است که برای برداشتن یا کاهش اندازه تومورهایی که در ناحیه نخاع قرار دارند، انجام می‌شود. تومورهای نخاع از نوع خوش خیم یا بدخیم می‌باشند و در هر بخش از نخاع مانند ناحیه گردنی، سینه یا کمری تشکیل می‌شوند. هدف از جراحی، حذف یا کاهش فشار تومور روی نخاع و اعصاب نخاعی است تا از آسیب دائمی به این ساختارها جلوگیری شود و علائم مانند درد، ضعف، بی حسی و مشکلات حرکتی کاهش یابد.
در این جراحی، ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و جراح یک برش در ناحیه ای از پوست ایجاد می‌کند که نزدیک به محل تومور باشد. پس از آن، جراح به دقت تومور را از بافت های اطراف جدا کرده و بافت آسیب دیده را ترمیم می‌کند. بسته به موقعیت تومور و اندازه آن، گاهی جراحی نیاز به برداشتن بخشی از استخوان یا دیسک های نخاعی خواهد داشت. در برخی موارد، برای تثبیت ستون فقرات از ایمپلنت ها یا گرافت استخوانی استفاده می‌شود. جراحی تومور نخاعی با خطرات و عوارضی همراه است، بنابراین انتخاب جراح ماهر و انجام ارزیابی های دقیق پیش از عمل اهمیت زیادی دارد.
روش های کمک درمانی تومور نخاعی
در کنار جراحی برای درمان تومورهای نخاعی، روش‌های کمک درمانی مختلفی وجود دارد که برای بهبود وضعیت بیمار و کاهش عوارض بیماری مورد استفاده قرار گیرند. این روش ها شامل:
پرتو درمانی تومور نخاعی
پرتو درمانی یکی از روش های کمک درمانی مهم برای درمان تومور نخاعی است که پس از جراحی برای از بین بردن سلول های باقی مانده تومور یا جلوگیری از رشد مجدد آن استفاده می‌شود. این روش برای تومورهای بدخیم به کار می‌رود و به کمک پرتوهای انرژی بالا به هدف درمان سلول های سرطانی می‌پردازد.
دارو درمانی تومور نخاع
دارو درمانی برای تومور نخاعی به دو صورت عمده انجام می‌شود: داروهای شیمی درمانی و داروهای درمانی هدفمند. این داروها به درمان تومورهای نخاعی به ویژه در موارد بدخیم کمک می‌کنند و به صورت مکمل به جراحی و پرتو درمانی اضافه شوند.
- شیمی درمانی: شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از گسترش آن ها به سایر نواحی بدن استفاده می‌شود. داروهای شیمی درمانی به طور معمول به صورت تزریقی یا خوراکی تجویز می‌شوند و به سلول های سرطانی در نخاع حمله کرده و رشد آن ها را متوقف می‌کنند. شیمی درمانی به ویژه در درمان تومورهای بدخیم که به دیگر نقاط بدن گسترش می‌یابند، مفید است.
- درمان های هدفمند: این داروها به طور خاص سلول های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و به نحوی طراحی شده‌اند که به سلول های سالم آسیب کمتری وارد کنند. درمان های هدفمند به طور ویژه در مورد تومورهایی که دارای جهش های ژنتیکی خاص هستند، مؤثرند و در درمان تومورهای نخاعی استفاده می‌شوند.
- استفاده از کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب و تورم در اطراف تومور استفاده می‌شوند. این داروها به تسکین درد و کاهش فشار بر روی نخاع کمک می‌کنند.
- مسکن‌ها و داروهای ضد درد: برای مدیریت درد ناشی از تومور نخاعی، داروهای مسکن مانند مسکن های غیراستروئیدی یا مسکن های قوی‌تر مانند اپیوئیدها تجویز می‌شوند.
✅✅✅ بیشتر بخوانید: بهترین جراح مغز و اعصاب ✅✅✅
طول مدت جراحی تومور نخاعی چقدر است؟
طول مدت جراحی تومور نخاعی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و محل تومور، اندازه آن، وضعیت عمومی بیمار و پیچیدگی های جراحی. به طور کلی، جراحی تومور نخاعی بین 3 تا 6 ساعت طول می‌کشد. در برخی موارد خاص که تومور در نواحی پیچیده تر قرار دارد یا نیاز به برداشتن بخش های زیادی از بافت نخاعی است، این مدت بیشتر می‌شود. پزشک جراح پس از ارزیابی دقیق وضعیت بیمار و نوع تومور، زمان دقیق جراحی را تخمین می‌زند. همچنین، مدت زمان بیشتری برای آماده سازی بیمار و مراقبت های پس از جراحی نیاز باشد.
بیمار پس از جراحی نیاز به مصرف دارو دارد؟
بیمار پس از جراحی تومور نخاعی نیاز به مصرف دارو دارد تا روند بهبودی را تسریع کند و از عوارض بعد از جراحی جلوگیری کند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- مسکن ها: برای کنترل درد ناشی از جراحی و کاهش ناراحتی های پس از عمل، داروهای مسکن مانند مسکن های غیر استروئیدی یا داروهای قوی تر مانند اپیوئیدها تجویز می‌شوند. این داروها کمک می‌کنند تا بیمار احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
- کورتیکواستروئیدها: داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب و تورم در ناحیه جراحی و اطراف نخاع تجویز می‌شوند. این داروها به کاهش فشار بر نخاع و اعصاب و به تسکین علائم کمک می‌کنند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: برای جلوگیری از عفونت های احتمالی بعد از جراحی، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. این داروها برای جلوگیری از عفونت در محل برش جراحی و سایر نواحی بدن ضروری هستند.
- داروهای ضد تهوع: برخی بیماران پس از جراحی دچار تهوع و استفراغ شوند، به ویژه اگر داروهای مسکن قوی یا داروهای بیهوشی مصرف کرده‌اند. داروهای ضد تهوع به کاهش این علائم کمک می‌کنند.
- داروهای ضد اسپاسم عضلانی: برخی بیماران بعد از جراحی دچار اسپاسم های عضلانی در نواحی مختلف بدن می‌شوند. داروهایی برای کاهش این اسپاسم ها تجویز می‌شود.
- داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی: در برخی موارد، بیمار نیاز به داروهایی برای تقویت سیستم ایمنی یا جلوگیری از عفونت های بعدی دارد.
خطرات و عوارض احتمالی جراحی تومور نخاعی چیست؟
جراحی تومور نخاعی، مانند هر عمل جراحی دیگری، با برخی خطرات و عوارض همراه است. این عوارض به دلیل پیچیدگی جراحی، محل قرارگیری تومور و وضعیت عمومی بیمار به وجود آیند. برخی از خطرات و عوارض احتمالی عبارتند از:
- آسیب به نخاع و اعصاب: یکی از بزرگ ترین خطرات جراحی تومور نخاعی، آسیب به نخاع یا اعصاب اطراف آن است. این آسیب منجر به مشکلات حرکتی، ضعف عضلانی، بی‌حسی یا حتی فلج در نواحی مختلف بدن می‌شود.
- عفونت: هر جراحی با خطر عفونت در محل برش یا در نواحی عمیق تر مانند نخاع همراه می‌باشد. عفونت ها نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک ها یا حتی جراحی های اضافی برای تخلیه عفونت دارند.
- خونریزی: خونریزی پس از جراحی یکی از عوارض شایع است. در برخی موارد، خونریزی زیاد نیاز به مداخلات اضافی مانند تزریق خون یا جراحی مجدد دارد.
- تورم و التهاب: پس از جراحی، تورم یا التهاب در ناحیه نخاع و بافت های اطراف ایجاد می‌شود. این امر به فشار بر روی نخاع یا اعصاب منجر می‌شود و باعث درد یا اختلالات عصبی خواهد شد.
- مشکلات تنفسی یا قلبی: در برخی موارد، به ویژه در بیمارانی که شرایط پزشکی خاص دارند، مشکلات تنفسی یا قلبی در طول یا بعد از جراحی به وجود می‌آید.
- درد مزمن یا علائم عصبی: برخی بیماران پس از جراحی دچار درد مزمن، مشکلات حرکتی یا علائم عصبی مانند بی حسی و سوزش در نواحی مختلف بدن می‌شوند.
- بازگشت تومور: در برخی موارد، حتی پس از برداشتن تومور، تومور دوباره رشد می‌کند. این مورد بیشتر در تومورهای بدخیم یا غیرقابل حذف کامل رخ می‌دهد.
- مشکلات در ترمیم بافت‌ها و اسکار: پس از جراحی، بافت ها به درستی ترمیم نمی‌شوند یا اسکارهایی به جا می‌ماند که به درد و محدودیت های حرکتی منجر می‌شود.
چه آمادگی‌هایی قبل از جراحی تومور نخاعی لازم است؟
قبل از جراحی تومور نخاعی، بیمار نیاز به انجام چندین اقدام آمادگی دارد تا خطرات جراحی کاهش یابد و روند بهبودی تسهیل شود. برخی از مهم ترین آمادگی ها عبارتند از:
- بیمار باید تحت ارزیابی جامع پزشکی قرار گیرد که شامل معاینه فیزیکی و آزمایشات مختلف مانند آزمایش خون، آزمایشات تصویربرداری CT scan یا MRI و آزمایشات قلبی است. این ارزیابی ها به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت کلی بیمار را بررسی کرده و از توانایی بدن برای تحمل جراحی اطمینان حاصل کند.
- ملاقات با جراح برای بررسی جزئیات عمل، خطرات و روند جراحی ضروری است. پزشک باید به بیمار توضیح دهد که جراحی چگونه انجام می‌شود و انتظار چه نتایجی از آن می‌رود.
- بیمار باید به پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می‌کند اطلاع دهد، به ویژه داروهای رقیق‌کننده خون که نیاز به قطع شدن چند روز قبل از جراحی دارند تا خطر خونریزی کاهش یابد.
- جراحی تومور نخاعی استرس زا می‌باشد، بنابراین مشاوره روانشناسی و پشتیبانی عاطفی به بیمار کمک می‌کند تا با اضطراب و نگرانی های مربوط به عمل مقابله کند.
- بیماران باید از شب قبل از جراحی از خوردن غذا و نوشیدنی پرهیز کنند تا خطر ابتلا به عوارض بیهوشی کاهش یابد. پزشک دستوراتی خاص در مورد نحوه مصرف داروها و غذاها پیش از جراحی می‌دهد.
- بیمار باید ترتیبی برای مراقبت های بعد از جراحی از جمله حمایت خانوادگی، حضور در بیمارستان یا کلینیک برای پیگیری و آماده کردن محیط خانه برای بازگشت به خانه پس از عمل اتخاذ کند.
هزینه جراحی تومور نخاعی بالاست؟
هزینه جراحی تومور نخاعی به عوامل مختلفی بستگی دارد که در هر مورد متفاوت است. از جمله این عوامل می‌توان به نوع و موقعیت تومور، پیچیدگی جراحی، تجربه و تخصص جراح، نوع بیمارستان یا کلینیک و نیاز به درمان های کمکی مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی اشاره کرد. همچنین، هزینه های پس از جراحی مانند بستری شدن در بیمارستان، داروها، فیزیوتراپی و مراقبت ها نیز بر مجموع هزینه ها تاثیرگذار هستند. به همین دلیل، برای برآورد دقیق هزینه جراحی تومور نخاعی، مشاوره با پزشک متخصص و بیمارستان یا مرکز درمانی ضروری است تا شرایط خاص هر بیمار بررسی شده و هزینه ها مشخص گردد.