علائم ضربه مغزی بعد از آسیب دیدگی حتما برای بیماران نمایان خواهد شد که بهتر است همه افراد اطلاعات نسبی در مورد این نشانه ها داشته باشند. با مشاهده کوچکترین علائم از ضربه مغزی چه در بزرگسالان و چه در کودکان، حتما به بهترین جراح مغز و اعصاب بیمار را منتقل کنید تا بررسی لازم صورت گیرد و عملیات درمانی فوری انجام شود.
علائم ضربه مغزی
علائم ضربه مغزی می‌توانند متنوع و متفاوت باشند و به میزان و محل آسیب مغزی بستگی دارند. برخی از شایع ترین علائم عبارتند از:
- اختلال در هوشیاری: از دست دادن موقت هوشیاری یا بیهوشی کامل گیجی، آشفتگی ذهنی و کاهش سطح هوشیاری
- سردرد شدید: درد سر شدید و مداوم که ممکن است با تهوع و استفراغ همراه باشد
- اختلال در حافظه و تمرکز: فراموشکاری، از دست دادن حافظه کوتاه مدت مشکل در تمرکز و توجه
- مشکلات حرکتی: ضعف، بی‌حسی یا فلج در بخش های مختلف بدن و مشکل در راه رفتن و تعادل
- تغییرات رفتاری و شخصیتی: تغییرات خلقی، پرخاشگری، کاهش انگیزه و تحریک پذیری
- مشکلات حسی و حواس: اختلال در بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی و حساسیت به نور و صدا
در صورت بروز هرگونه این علائم، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع ضربه مغزی بسیار مهم است تا از عوارض جدی آن پیشگیری شود.
سردرد جزو علائم ضربه مغزی است؟
سردرد یکی از شایع ترین علائم ضربه مغزی است. سردرد پس از ضربه مغزی می‌تواند به چند دلیل رخ دهد:
- افزایش فشار داخل جمجمه: ضربه مغزی می‌تواند باعث ایجاد تورم و افزایش فشار داخل جمجمه شود که موجب سردرد شدید می‌گردد.
- خونریزی داخل جمجمه: ضربه مغزی در برخی موارد باعث خونریزی داخل جمجمه یا بین غشاهای مغزی شود که منجر به سردرد شدید می‌شود.
- کشش و تحریک مننژها: غشاهای محافظ مغز (مننژها) می‌توانند در اثر ضربه مغزی تحریک شده و سبب بروز سردرد شدید شوند.
این سردردها معمولاً به شکل ضربان دار و بسیار شدید بروز می‌کنند. همچنین ممکن است با علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه باشند. سردردهای ضربه مغزی می‌توانند از زمان وقوع ضربه تا چند هفته یا ماه بعد از آن ادامه داشته باشند. درمان شامل استراحت، مسکن های مناسب و در موارد شدید نیاز به درمان دارویی یا جراحی است. در هر صورت، بروز سردرد پس از ضربه مغزی باید جدی گرفته شود و فرد به پزشک مراجعه کند تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود.
حالت تهوع و استفراغ بعد از ضربه مغزی
حالت تهوع و استفراغ یکی دیگر از علائم شایع و نگران کننده ضربه مغزی هستند. این علائم به چندین دلیل ممکن است پس از ضربه مغزی رخ دهند:
- افزایش فشار داخل جمجمه: همانطور که قبلا توضیح دادم، ضربه مغزی می‌تواند باعث تورم مغز و افزایش فشار داخل جمجمه شود. این افزایش فشار می‌تواند منجر به تحریک مراکز تهوع و استفراغ در مغز شود.
- تحریک مننژها: غشاهای محافظ مغز (مننژها) در اثر ضربه می‌توانند تحریک شده و این تحریک به مراکز کنترل تهوع و استفراغ در مغز منتقل شود.
- صدمات به ساقه مغز: در موارد شدید، ضربه مغزی ممکن است به ساقه مغز که مرکز کنترل تهوع و استفراغ در آن قرار دارد، آسیب برساند. و باعث بروز این عارضه در فرد شود.
این حالت تهوع و استفراغ همراه با سردرد شدید و مداوم می‌تواند نشانه ای از افزایش خطرناک فشار داخل جمجمه باشد که نیاز به درمان فوری دارد. در صورت بروز این علائم پس از ضربه مغزی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
✅بیشتر بخوانید: آندوسکوپی مغز
ضربه مغزی باعث از دست دادن هوشیاری می‌شود؟
از دست دادن هوشیاری یکی از شایع ترین و نگران کننده ترین عوارض ضربه مغزی است. ضربه مغزی در مواردی مستقیماً به نواحی مغزی مسئول حفظ هوشیاری و بیداری آسیب می‌رساند که باعث از دست رفتن هوشیاری می‌شود.
افزایش فشار داخل جمجمه در اثر ضربه مغزی می‌تواند باعث فشردگی و آسیب به بخش‌های مغز مرتبط با هوشیاری شود. که سطح هوشیاری را پایین آورده و در موارد شدید تر باعث بی هوشی می‌شود. همچنین، خونریزی های ناشی از ضربه مغزی نیز می‌توانند به حوزه‌های کلیدی کنترل هوشیاری صدمه بزنند.
این از دست دادن هوشیاری می‌تواند به صورت بیهوشی کامل یا کاهش سطح هوشیاری و کما نمود پیدا کند. در موارد شدید، ممکن است فرد به طور موقت یا دائم دچار اختلال در سطح هوشیاری شود. درمان بسته به شدت ضربه و تغییرات ایجاد شده متفاوت است. در موارد شدید، اقدامات فوری پزشکی برای کاهش فشار داخل جمجمه و مراقبت های ویژه حیاتی است. پیگیری طولانی مدت و توانبخشی نیز در مواردی مورد نیاز است.
چگونه علائم ضربه مغزی در کودکان را تشخیص دهیم؟
تشخیص علائم ضربه مغزی در کودکان می‌تواند کمی پیچیده تر باشد، زیرا کودکان قادر به بیان دقیق عوارض خود نیستند. با این حال، برخی از نشانه های کلیدی که والدین باید به آن‌ها توجه کنند عبارتند از:
- تغییرات رفتاری و شخصیتی: کودک ممکن است پرخاشگر، منزوی، یا بیش فعال شده باشد. تغییر در الگوی خواب و بیداری و اختلال در تمرکز و حافظه.
- مشکلات حرکتی: بی‌ثباتی در راه رفتن و تعادل و ضعف در حرکات همچنین کند شدن پاسخ های حرکتی.
- علائم فیزیکی: سردرد شدید و مداوم ، تهوع و استفراغ ، تورم و کبودی در محل ضربه و خونریزی از گوش یا بینی.
- تغییرات حسی: حساسیت بیش‌از‌حد به نور و صدا و مشکل در بینایی یا شنوایی.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم پس از ضربه به سر کودک، بلافاصله به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. تشخیص سریع و شروع درمان می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند. متخصصان با انجام معاینات و آزمایش های لازم، میزان جدیت ضربه را تعیین و اقدامات درمانی مناسب را ارائه خواهند داد.
چه درمان‌هایی برای کاهش علائم ضربه مغزی وجود دارد؟
برای درمان علائم ضربه مغزی، روش های متعددی وجود دارد که به شدت و نوع آسیب دیدگی مغزی بستگی دارد. برخی از درمان های متداول عبارتند از:
- تثبیت و حفظ عملکرد های حیاتی از طریق تنفس مصنوعی، تزریق داروها و کنترل فشار خون.
- کنترل فشار داخل جمجمه با استفاده از داروها، درناژ مایع مغزی-نخاعی
- پایش مداوم علائم حیاتی و عملکرد های مغزی
- مدیریت درد و تشنج با استفاده از داروهای مسکن و ضد تشنج
- کاهش فشار داخل جمجمه یا خروج لخته های خونی.
درمان مناسب بر اساس ارزیابی دقیق وضعیت بیمار و درجه آسیب مغزی تعیین می‌شود. پیگیری طولانی مدت و توانبخشی نیز گاهی ضروری است تا بیمار به حد ممکن بهبود یابد.