فتق دیسک گردن، یک حالت پزشکی است که وقتی یک دیسک فشرده یا ترک خورده در ناحیه گردنی از نخاع فشرده می‌شود، اتفاق می‌افتد. در این وضعیت، محتوای داخلی دیسک، که معمولا یک جلوه ژله‌ای دارد، از طریق شکستن پوشش خارجی دیسک، به بیرون فشرده می‌شود و فشاری بر روی عصب‌ها و بافت‌های اطراف ایجاد می‌کند. این ممکن است منجر به علائمی مانند درد، تنگی و کاستی در حرکت گردن و حتی تشنجات در ناحیه فشار داده شده شود.
دیسک گردن از چند بخش تشکیل شده است؟
انواع دیسک گردن به طور کلی از چند بخش مختلف تشکیل شده‌اند که هر یک می‌تواند به روش‌های متفاوتی دچار آسیب شود. دیسک‌های بین مهره‌ای که در ناحیه گردن قرار دارند، از دو بخش اصلی تشکیل می‌شوند: هسته ژلاتینی (Nucleus Pulposus) و حلقه فیبری (Annulus Fibrosus). هسته ژلاتینی ماده‌ای نرم و انعطاف پذیر است که فشار را جذب می‌کند، در حالی که حلقه فیبری، دیسک را در موقعیت خود نگه می‌دارد.
در دیسک گردن خفیف، آسیب معمولا به صورت ترک های کوچک یا فشار ملایم بر روی دیسک‌ها است که باعث اختلالات جزئی مانند درد یا خشکی می‌شود. این وضعیت ممکن است تنها با تغییرات سبک زندگی و فیزیوتراپی درمان شود. در این مرحله، هسته ژلاتینی هنوز به طور کامل از حلقه فیبری بیرون نزده است.
در دیسک گردن متوسط، ممکن است فشار بیشتری بر روی دیسک‌ها وارد شود که منجر به بیرون زدگی جزئی هسته ژلاتینی از حلقه فیبری می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث درد شدیدتر، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها شود و نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری مانند داروها، فیزیوتراپی و در برخی موارد، درمان‌های جراحی دارد. شناخت صحیح و درمان انواع دیسک گردن به جلوگیری از پیشرفت آسیب‌ها و حفظ سلامتی افراد کمک می‌کند.
علائم فتق دیسک گردن
علائم بیرون زدگی دیسک گردن در افراد بسیار متفاوت است که در این قسمت برخی از آن ها را ذکر خواهیم کرد.
- درد گردن
- درد و تورم در ناحیه شانه و بازو
- سختی در حرکت دادن گردن
- احساس ضعف در بازوها یا حتی دست ها
انواع دسته بندی دیسک گردن
آگاهی از انواع دیسک گردن و درمان‌های مناسب آن، به افراد کمک می‌کند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. در ادامه با دسته بندی این مشکل آشنا شوید.
دیسک خفیف (پروتروژن)
دیسک گردن خفیف یا پروتروژن یکی از انواع رایج دیسک گردن است که در آن هسته ژلاتینی دیسک تنها به طور جزئی از حلقه فیبری بیرون زده است. در این مرحله، دیسک هنوز به طور کامل پاره نشده و درد خفیفی در ناحیه گردن یا شانه‌ها به وجود می‌آید. درمان معمولا شامل استراحت، فیزیوتراپی و داروهای ضد التهابی است و در بسیاری از موارد، افراد بهبود می‌یابند.
دیسک متوسط (هرنی)
در دیسک گردن متوسط یا هرنی، هسته ژلاتینی به میزان بیشتری از حلقه فیبری بیرون زده است و فشار بیشتری بر روی اعصاب وارد می‌کند. این نوع آسیب ممکن است باعث ایجاد درد شدیدتر، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها و انگشتان شود. درمان شامل فیزیوتراپی، داروهای مسکن و گاهی تزریقات است. در صورتی که علائم بهبود نیابد، ممکن است نیاز به درمان‌های جراحی وجود داشته باشد.
دیسک شدید (اکستروژن)
دیسک گردن شدید یا اکستروژن زمانی اتفاق می‌افتد که هسته ژلاتینی به طور کامل از حلقه فیبری خارج شود و به داخل کانال نخاعی یا مجاری عصبی نفوذ کند. این وضعیت باعث درد شدید، از دست دادن توانایی حرکت و مشکلات جدی عصبی می‌شود. درمان آن معمولا به جراحی نیاز دارد تا فشار از روی اعصاب برداشته شده و مشکلات جدی جلوگیری شود.
انواع فتق دیسک گردن
- فتق دیسک مرکزی: در این نوع، بخش داخلی از دیسک به سمت مرکز کانال نخاع فشرده می‌شود و فشاری بر روی نخاع اعصاب وجود دارد.
- فتق دیسک فراگیر: در این حالت، محتوای دیسک به اطراف دیسک گسترش می‌یابد و ممکن است به کانال نخاع و اعصاب مجاور فشار وارد کند.
- فتق دیسک جلویی: در این نوع، بخش داخلی از دیسک به جلوی کانال نخاع فشرده می‌شود و به سمت نخاع و عصب‌های موجود در این منطقه فشار وارد می‌کند.
- فتق دیسک عقبی: در این حالت، بخش داخلی از دیسک به پشت کانال نخاع فشرده می‌شود و فشاری بر روی نخاع و عصب‌های موجود در این منطقه ایجاد می‌کند.
چرا به فتق دیسک گردن دچار می‌شویم؟
- با شروع پیری، دیسک‌های موجود در گردن نیز به تدریج فرسوده شده و ضعیف‌تر می‌شوند.
- انجام فعالیت‌هایی که نیاز به خم شدن، تاشوندگی، و تکراری بودن دارد، می‌تواند فشار اضافی بر روی دیسک‌های گردنی ایجاد کند.
- نشستن برای مدت زمان طولانی بدون استفاده از صندلی مناسب و پشتیبانی کافی از ناحیه پشت بدن
- عدم تقویت و تمرین منظم عضلات گردن و پشت می‌تواند باعث ضعیف شدن و مستعد شدن آنها به ابتلا به فتق دیسک گردن شود.
این موارد فقط برخی از علل ابتلا به بیرون زدگی دیسک گردن هستند که احتمال دارد برای افراد این مشکل را ایجاد کنند و به طور کلی عوامل دیگری در این امر نیز موثر هستند.
چگونه از ابتلا به بیرون زدگی دیسک گردن پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ابتلا به فتق دیسک گردن، می‌توانید به روش‌های زیر توجه کنید:
چاقی می‌تواند فشار اضافی بر روی دیسک‌های گردنی ایجاد کند، بنابراین حفظ وزن سالم از طریق تغذیه متعادل و ورزش منظم می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به فتق دیسک گردن کمک کند. همچنین، هنگام خم شدن و بلند شدن، از تکنیک‌های صحیح مانند خم شدن از زانوها و استفاده از مچ پشتی و نه مچ گردن استفاده کنید تا از فشار زیاد بر روی دیسک‌های گردنی جلوگیری کنید. نگهداری از موقعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن می‌تواند به جلوگیری از فشار زیاد بر روی دیسک‌های گردنی کمک کند.
✔✔✔ بیشتر بخوانید: جراحی دیسک گردن
چه عواملی باعث پیشرفت انواع مختلف دیسک گردن می‌شوند؟
انواع دیسک گردن می‌توانند به مرور زمان پیشرفت کنند و شدت علائم را افزایش دهند. عوامل مختلفی در این فرآیند نقش دارند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن و پیری طبیعی: یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت دیسک گردن، تغییرات ناشی از افزایش سن است. با بالا رفتن سن، دیسک‌ها به تدریج آب خود را از دست می‌دهند و خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد فشار بر اعصاب و دیسک‌ها شده و انواع دیسک گردن، از جمله پروتروژن و هرنی، به تدریج پیشرفت کنند.
- فعالیت‌های سنگین و آسیب‌های فیزیکی: بلند کردن اجسام سنگین، حرکات نادرست گردن و ضربات ناگهانی می‌توانند فشار بیشتری به دیسک‌های گردن وارد کنند. این فشارها می‌توانند باعث پیشرفت آسیب و ایجاد علائم شدیدتر در انواع دیسک گردن شوند.
- عدم تحرک یا سبک زندگی بی‌تحرک: نشستن طولانی‌مدت و عدم انجام ورزش منظم، به خصوص در محیط‌های کاری که نیاز به نشستن طولانی دارند، می‌تواند فشار بر دیسک‌ها را افزایش داده و روند پیشرفت دیسک گردن را تسریع کند.
- ژنتیک و عوامل ارثی: در برخی افراد، احتمال ابتلا به مشکلات دیسک گردن به صورت ارثی بالا است. این می‌تواند سرعت پیشرفت آسیب‌های دیسک گردن را افزایش دهد.
با توجه به این عوامل، پیشگیری و مدیریت صحیح این مشکلات از طریق مراقبت‌های پزشکی و فیزیوتراپی بسیار مهم است تا از پیشرفت شدیدتر انواع دیسک گردن جلوگیری شود.
آیا هرنی دیسک گردن قابل درمان است؟
بسیاری از موارد هرنی دیسک گردن قابل درمان هستند، اما این وابسته به شدت علائم، محل و شدت فشار بر عصب‌ها، و وضعیت کلی بیمار است.
انواع روش های درمانی بیرون زدگی دیسک کمر
در مورد هرگونه درمان هرنی دیسک گردن با بهترین متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید تا بهترین گزینه متناسب با وضعیت شما را انتخاب نماید.
تزریق اپیدورال استروئید
تزریق اپیدورال استروئید یک روش درمانی است که برای کاهش التهاب و درد مرتبط با بیرون زدگی دیسک کمر استفاده می‌شود. این تزریق، استروئیدها را در فضای اپیدورال حول نخاع و عصب‌های محیطی تزریق می‌کند تا التهاب را کاهش داده و علائم درد را تسکین دهد. تزریق اپیدورال استروئید می‌تواند موثر باشد اما نتایج آن برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد بهبود قابل مشاهده‌ای در علائم خود تجربه می‌کنند، در حالی که برای دیگران ممکن است اثر موقت یا هیچ اثری نداشته باشد.
جراحی فتق دیسک گردن
جراحی فتق دیسک گردن معمولاً به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود. زمانی که علائم بیماری شدید و مزاجی به درمان‌های مانند فیزیوتراپی، داروها یا تزریقات نیستند و یا در صورت وجود فشار قابل ملاحظه بر روی نخاع یا ریشه‌های عصبی باعث عوارض جدی می‌شوند.
جراحی معمولا شامل تخلیه فشار از روی عصب‌ها و نخاع، برداشتن بخش یا کل دیسک آسیب‌دیده و یا استفاده از مواد پیوندی برای استحکام بخش‌های فقرات خواهد بود.
درمان دارویی هرنی دیسک گردن اثر دارد؟
درمان دارویی برای هرنی دیسک گردن ممکن است در کنترل علائم و تسکین درد مؤثر باشد. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن) و استروئیدها می‌توانند در کاهش التهاب و درد کمک کنند. همچنین، مصرف مریح‌کننده‌های عضلانی می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
باید به یاد داشت که این درمان‌ها بیشتر علائم را مدیریت می‌کنند تا علت اصلی بیماری را درمان کنند. بنابراین، در موارد شدیدتر و یا زمانی که درمان دارویی موثر نیست، ممکن است نیاز به روش‌های درمانی دیگری مانند فیزیوتراپی یا حتی جراحی باشد.
هر نوع دیسک گردن نیاز به جراحی دارد؟
انواع دیسک گردن از نظر شدت آسیب به سه دسته خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌شوند که هر کدام نیاز به درمان‌های متفاوتی دارند. جراحی تنها در موارد شدید و پیشرفته توصیه می‌شود و در بسیاری از موارد، درمان‌های غیرجراحی می‌توانند مؤثر باشند. در دیسک گردن متوسط، هسته دیسک به طور واضح‌تری به بیرون می‌آید و ممکن است فشاری بر روی اعصاب ایجاد کند که علائمی مانند درد، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها به دنبال داشته باشد. در این وضعیت نیز درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و دارو معمولا اولین گزینه‌ها هستند. در صورتی که علائم با این درمان‌ها کاهش نیابد، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن فشار از روی اعصاب باشد.
در دیسک گردن شدید (اکستروژن)، هسته دیسک به طور کامل از حلقه بیرون می‌زند و فشار زیادی بر اعصاب وارد می‌کند. در این حالت، جراحی ضروری است تا مشکلات جدی تری مانند آسیب عصبی دائمی یا اختلالات حرکتی پیش نیاید. در نتیجه، درمان‌های جراحی بیشتر برای دیسک گردن شدید توصیه می‌شود.
عدم درمان بیرون زدگی دیسک گردن چه خطراتی دارد؟
عدم درمان بیرون زدگی دیسک گردن ممکن است خطرات و عوارض جدی ایجاد کند که شامل موارد زیر می‌شود:
- آسیب به عصب‌ها
- نیاز به جراحی فوری
- فشار بیش از حد بر روی عصب‌ها
- محدودیت فعالیت‌های روزانه و کاهش کیفیت زندگی
- بیماری‌های مزمن مانند درد مزمن، فشار روحی و روانی
- محدودیت حرکت و افزایش درد و عدم راحتی
اهمیت تشخیص زودهنگام و مراقبت از دیسک گردن
انواع دیسک گردن می‌توانند بر اساس شدت آسیب و عواملی همچون سن، سبک زندگی و آسیب‌های فیزیکی متفاوت باشند. از پروتروژن‌های خفیف گرفته تا هرنی‌ها و اکستروژن‌های شدیدتر، هر نوع دیسک گردن نیازمند توجه و درمان مناسب است. شناخت علائم اولیه و اقدام به درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. همچنین، تغییرات در سبک زندگی، انجام تمرینات مناسب و پیشگیری از آسیب‌های جسمانی می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود وضعیت دیسک‌های گردن داشته باشد. بنابراین، آگاهی از عواملی که ممکن است باعث تشدید مشکلات دیسک گردن شوند، اولین قدم برای جلوگیری از پیشرفت آنها است. در نهایت، اگر شما یا کسی که می‌شناسید از علائم دیسک گردن رنج می‌برید، مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره‌های لازم از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری کنید.