شکستگی مهره گردن به آسیب دیدگی یکی از مهره‌های ستون فقرات در ناحیه گردن گفته می‌شود که به دلیل تصادفات، ضربه‌های شدید، سقوط از ارتفاع یا آسیب های ورزشی رخ می‌دهد. این نوع شکستگی منجر به فشار بر روی نخاع و اعصاب اطراف آن می‌شود، که با علائمی همراه است. شدت آسیب بستگی به محل شکستگی و نوع آسیب وارد شده به استخوان ها و بافت های اطراف دارد. در برخی موارد، درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی کافی است، اما در موارد شدیدتر، جراحی برای تثبیت مهره‌های آسیب دیده و جلوگیری از آسیب بیشتر به نخاع ضروری می‌باشد.
علائم شکستگی مهره گردن چیست؟
علائم شکستگی مهره گردن از خفیف تا شدید متفاوت است و بستگی به شدت و محل شکستگی دارد. این علائم شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد شدید در ناحیه گردن: درد ناگهانی و شدید در گردن یا پشت سر که با حرکت گردن تشدید می‌شود.
- بی‌حسی یا ضعف در بازوها یا پاها: آسیب به نخاع باعث ایجاد حس بی حسی، ضعف یا احساس مورمور در اندام‌ها، به ویژه در دست ها و پاها می‌شود.
- حرکت محدود گردن: فرد نمی‌تواند گردن خود را حرکت دهد یا چرخاندن آن باعث درد شدید می‌شود.
- درد در ناحیه کمر یا پشت: در برخی موارد، شکستگی مهره‌های گردن باعث درد در نواحی پایین تر مانند کمر یا پشت می‌شود.
- فلج: در موارد شدیدتر که نخاع آسیب دیده باشد، فلج در اندام‌ها مانند دست و پا رخ می‌دهد.
- سردرد شدید: شکستگی در ناحیه گردن منجر به سردردهای شدید و مداوم می‌شود.
- مشکلات تنفسی: در صورت آسیب به نخاع در نواحی بالاتر گردن، مشکلات تنفسی نیز بروز پیدا می‌کند.
شکستگی مهره گردن خطرناک است؟
شکستگی مهره گردن بسیار خطرناک است، به خصوص اگر به نخاع آسیب وارد کند. نخاع در ناحیه گردن حاوی اعصابی است که کنترل حرکت و حس در اندام ها را انجام می‌دهند. آسیب به نخاع در این منطقه منجر به فلج اندام ها، بی‌حسی، ضعف عضلانی یا حتی مشکلات تنفسی می‌شود. در موارد شدید، شکستگی مهره گردن تهدیدی برای زندگی است، زیرا آسیب به نخاع باعث قطع ارتباط بین مغز و سایر بخش های بدن می‌شود. بنابراین، شکستگی مهره گردن نیاز به مراقبت فوری پزشکی توسط جراح مغز و اعصاب دارد و هر تأخیر در درمان عواقب جدی به همراه خواهد داشت.
شکستگی مهره گردن می‌تواند باعث فلج شود؟
شکستگی مهره گردن می‌تواند باعث فلج شود، به ویژه اگر آسیب به نخاع گردنی وارد شود. نخاع از میان مهره‌های گردن عبور می‌کند و وظیفه انتقال پیام‌های عصبی بین مغز و سایر بخش‌های بدن را دارد. در صورتی که شکستگی موجب فشردگی، پارگی یا آسیب به نخاع شود، ممکن است فرد دچار فلج موقت یا دائمی در اندام‌های فوقانی و تحتانی شود.
شدت فلج بسته به محل شکستگی (مثلاً C1 تا C7)، نوع آسیب (فشردگی، جابجایی یا خردشدگی) و سرعت رسیدگی درمانی متفاوت است. در موارد شدید، حتی فلج کامل چهار اندام (کوادری‌پلژی) یا اختلال در تنفس ممکن است رخ دهد که نیاز به مراقبت‌های ویژه و گاه دستگاه تنفس مصنوعی دارد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند تا حد زیادی خطر فلج را کاهش دهد. بنابراین در صورت تصادف یا ضربه به سر و گردن، تا مشخص شدن وضعیت مهره‌ها، حرکت دادن فرد بسیار خطرناک است.
چه عواملی باعث شکستگی مهره گردن می‌شوند؟
شکستگی مهره گردن به دلیل آسیب های شدید یا ضربه های مستقیم به ناحیه گردن رخ می‌دهد. عواملی که باعث شکستگی مهره‌های گردن می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
- تصادفات رانندگی: ضربه های شدید به گردن در تصادفات خودرو، به خصوص در تصادفات از عقب، یکی از اصلی ترین عوامل شکستگی مهره گردن است.
- سقوط از ارتفاع: سقوط از بلندی ها، مانند سقوط از پله ها، درخت یا ساختمان ها، فشار زیادی به گردن وارد کرده و منجر به شکستگی می‌شود.
- ضربه های ورزشی: فعالیت های ورزشی خطرناک مانند فوتبال، هاکی، کشتی یا ورزش هایی که شامل برخورد شدید هستند، باعث آسیب به مهره‌های گردن و شکستگی می‌شوند.
- آرتروز و ضعف استخوان‌ها: در برخی افراد، به ویژه افراد مسن تر، بیماری هایی مانند آرتروز موجب ضعیف شدن استخوان ها می‌شود و مهره‌های گردن را نسبت به شکستگی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
شکستگی مهره گردن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص شکستگی مهره گردن از طریق ارزیابی بالینی و انجام آزمایش های تصویربرداری دقیق صورت می‌گیرد. پزشک ابتدا علائم بالینی بیمار مانند درد گردن، بی‌حسی، ضعف یا فلج اندام‌ها را بررسی می‌کند. پس از آن، برای تأیید تشخیص از رادیوگرافی استفاده می‌شود تا محل و نوع شکستگی مهره ها مشخص شود. در برخی موارد، برای بررسی آسیب های پیچیده تر و جزئی تر به نخاع یا بافت های اطراف، از سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی استفاده می‌شود. این روش ها کمک می‌کنند تا پزشک به طور دقیق تری آسیب های نخاعی، فشار وارد بر اعصاب و مشکلات دیگر را شناسایی کند. تشخیص سریع و دقیق برای درمان مؤثر و جلوگیری از عوارض جدی بسیار حیاتی است.
درمان شکستگی مهره گردن
درمان شکستگی مهره گردن بستگی به شدت آسیب، محل شکستگی و وضعیت نخاع دارد. درمان ها شامل گزینه‌های غیرجراحی یا جراحی است. در ادامه، انواع درمان ها برای شکستگی مهره گردن آورده شده است:
درمان غیرجراحی:
- بریس یا ثابت کننده های گردن: برای شکستگی های سبک تر، استفاده از ثابت کننده های گردن برای ثابت نگه داشتن گردن و جلوگیری از حرکت مؤثر می‌باشد. این درمان برای مواردی که نخاع آسیب ندیده و شکستگی کوچک است، تجویز می‌شود.
- داروهای مسکن و ضد التهاب: برای کاهش درد و التهاب، داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا داروهای مسکن دیگر تجویز می‌شود.
- فیزیوتراپی: پس از کاهش درد و ثابت شدن مهره‌ها، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات گردن و بهبود حرکت انجام می‌شود.
درمان جراحی:
- در مواردی که شکستگی شدید است و به نخاع آسیب وارد کرده یا احتمال فشرده شدن نخاع وجود دارد، جراحی برای تثبیت مهره‌ها، برداشتن قطعات شکسته استخوان انجام می‌شود. هدف از جراحی تثبیت مهره‌های آسیب دیده و جلوگیری از آسیب های بیشتر به نخاع است.
چه مدت طول می‌کشد تا شکستگی مهره گردن بهبود یابد؟
مدت زمان بهبود شکستگی مهره گردن به شدت و نوع شکستگی بستگی دارد. در موارد خفیف تر که نیاز به درمان غیر جراحی دارند، چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. اما در موارد شدیدتر که نیاز به جراحی دارند، روند بهبود طولانی تر باشد و به طور کلی چند ماه تا یک سال زمان می‌برد تا شخص به طور کامل بهبود یابد. در هر صورت، بهبودی شامل فیزیوتراپی و مراقبت های ویژه است.
در صورت مشکوک بودن به شکستگی مهره گردن چه اقداماتی باید انجام داد؟
اگر به شکستگی مهره گردن مشکوک هستید، باید فوراً اقدامات احتیاطی و پزشکی را انجام دهید تا از بروز آسیب بیشتر جلوگیری کنید. در ادامه برخی اقدامات مهم که باید انجام دهید آورده شده است:
- عدم حرکت گردن: از حرکت دادن گردن یا سر خودداری کنید. حرکت اضافی موجب آسیب بیشتر به نخاع یا عصب ها می‌شود.
- تماس با اورژانس: اگر شک به شکستگی دارید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. بهترین کار این است که بیمار را در وضعیت فعلی‌اش تا رسیدن نیروهای امدادی ثابت نگه دارید.
- استراحت و عدم تحرک: شخص را تا رسیدن به کمک پزشکی به حالت استراحت درازکش بگذارید و از هرگونه جابجایی یا فشار به گردن جلوگیری کنید.
گردنبند طبی برای شکستگی مهره گردن چند وقت باید استفاده شود؟
مدت زمان استفاده از گردنبند طبی (کلار گردنی) برای شکستگی مهره‌های گردن بستگی به شدت آسیب، نوع شکستگی، سن بیمار، و نظر پزشک متخصص دارد، اما به‌طور کلی:
۴ تا ۱۲ هفته
بسته به نوع شکستگی و روند ترمیم استخوان، گردنبند حداقل ۴ هفته و گاهی تا ۳ ماه یا بیشتر باید استفاده شود.
نوع گردنبند مهم است: کلارهای سخت (مثل Philadelphia collar یا Miami J) بیشتر برای شکستگی‌های جدی استفاده می‌شوند و باید دائمی‌تر پوشیده شوند.
نباید زودتر برداشته شود: برداشتن زودهنگام ممکن است باعث جابه‌جایی مهره و آسیب نخاع شود.
ارزیابی با تصویربرداری: پزشک بر اساس MRI یا سی‌تی‌اسکن روند جوش خوردن مهره را بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که چه زمانی می‌توان گردنبند را برداشت.
طول استفاده مداوم: معمولا به‌صورت تمام‌وقت (شبانه‌روزی) استفاده می‌شود، مگر اینکه پزشک اجازه دهد در زمان خواب یا استراحت آن را بردارید.
دوره نقاهت شکستگی مهره گردن چقدر طول می‌کشد؟
دوره نقاهت شکستگی مهره گردن بسته به شدت آسیب، محل دقیق شکستگی، سن بیمار، وضعیت عمومی سلامت، و نوع درمان (محافظه‌کارانه یا جراحی) متفاوت است. اما به طور کلی می‌توان گفت:
مدت زمان کلی بهبودی:
- شکستگی‌های خفیف (بدون جابجایی): حدود ۶ تا ۱۲ هفته با استفاده از گردنبند طبی (کلار) و استراحت.
- شکستگی‌های شدیدتر یا همراه با جابجایی: ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد و دوره نقاهت بین ۳ تا ۶ ماه یا حتی بیشتر طول بکشد.
عوامل موثر بر طول درمان:
- وجود آسیب به نخاع: در صورتی که نخاع آسیب دیده باشد (فلج یا کاهش حس)، بهبودی طولانی‌تر و پیچیده‌تر خواهد بود.
- سن بیمار: در افراد مسن، جوش خوردن استخوان ممکن است کندتر باشد.
- میزان همکاری بیمار: رعایت دقیق دستورات پزشکی، استفاده منظم از بریس یا گردنبند طبی، پرهیز از حرکات خطرناک و فیزیوتراپی مناسب، روند بهبودی را تسریع می‌کند.
در دوران نقاهت شکستگی مهره گردن، رعایت مراقبت‌های پزشکی دقیق و پیروی از توصیه‌های پزشک اهمیت حیاتی دارد. بیمار باید از حرکات ناگهانی و فشار بر ناحیه گردن خودداری کرده و معمولاً از گردنبند طبی (کلار گردنی) برای ثابت نگه‌داشتن مهره‌ها استفاده کند. استراحت کافی، پرهیز از رانندگی و بلند کردن اجسام سنگین، و پرهیز از خم شدن یا چرخاندن گردن به طور ناگهانی، بخشی از این مراقبت‌هاست. همچنین ممکن است فیزیوتراپی برای بازیابی تدریجی حرکت و قدرت عضلات گردن تجویز شود. پیگیری منظم با پزشک برای بررسی روند بهبود، از دیگر الزامات این دوره است تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.